Red de kinderen! | Kindertransport

De zogenaamde Kristallnacht (of Nacht van het gebroken glas) van 9 op 10 november 1938, de tot dan gewelddadigste pogrom op joden in Duitsland, Oostenrijk en Sudetenland, waarbij enorme verwoestingen werden aangericht aan joods bezit, enkele honderden joden werden gedood, duizenden tijdelijk werden opgesloten in de voor politieke tegenstanders opgerichte concentratiekampen, daagde het velen dat het hek van de dam was en wilden sommigen minstens de kinderen redden.

Zo kwamen onder impuls van Quakers, joodse en katholieke organisaties de vele transporten van voornamelijk joodse kinderen uit Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië en Polen op gang richting Verenigd Koninkrijk. Het United Kingdom liet dit toe onder voorwaarden: alleen kinderen onder 18 jaar, gezond van lijf en leden, voor elk kind moest een serieuze provisie gestort worden aan de Britse regering (een bedrag dat nu zou neerkomen op meer dan drieduizend euro) en elk naar Groot-Brittannië gebracht kind moest worden opgevangen door een of meerdere voogdij personen, mocht niet ten laste komen van de regering. Tot daar de voornaamste voorwaarden.

Het nationaalsocialistisch bewind keek het aan en liet het toe. Men wou zoveel mogelijk joden kwijt en was nog lang niet toe aan massale uitroeiing (pas 2de helft van 1941).

bron: https://www.claimscon.org/uk-study/

Vanaf december 1938 tot september 1939 (het begin van wat de Tweede Wereldoorlog werd) konden op deze wijze, met achterlating van ouders en bezit, dikwijls gescheiden van broer en zus, meer dan tienduizend kinderen aan een gewisse dood ontkomen. Helemaal ongezien in de geschiedenis is dat niet, maar hoe moderner de tijden hoe uitzonderlijker. Voor zover ik weet was er toen, voor het uitbreken van die Tweede Wereldoorlog, geen enkel ander land dat dergelijk initiatief in gang zette.

aankomst eerste Kindertransport in Harwich (GB), 2 december 1938 (bron: USHMM)

Een mens mag soms luidop dromen. Hedendaagse media melden dat onder de slachtoffers in Gaza, duizenden en duizenden per definitie onschuldige kinderen zijn, slachtoffers van de uit zijn voegen barstende Israëlische wraakzucht, zonder onderscheid des persoons.

Waarom zou het zo welvarende Europa, waarom zouden goed menende Europeanen en organisaties, de koppen en middelen niet bij elkaar steken, de handen in elkaar slaan om een vluchtroute voor Palestijnse kinderen uit Gaza en misschien ook de West-Bank te organiseren over land, zee of door de lucht? Je zou denken dat Israël hier weinig of geen bezwaar kan tegen hebben en dat ze zoals nazi’s destijds de joden liever kwijt dan rijk waren, de huidige Israëlische regering liever jonge Palestijnen ziet vertrekken dan ook hen verder op hun geweten te hebben.

Ik weet het, het zal voor de joodse ouders destijds ronduit schrijnend geweest zijn, maar toch zal zo goed als elke ouder er de voorkeur aan geven haar/zijn kind(eren) te redden als de mogelijkheid zich voordoet. Ik weet het, het zal van ons westerlingen een enorme inspanning vergen, op korte en langere termijn. Maar bij de vele duizenden goed bedoelende en vredelievende betogers voor vrede, moeten genoeg mensen te vinden zijn die ook in dit opzicht de handen uit de mouwen willen steken. Begin alvast met het ophalen van het nodige geld. En wie weet, misschien doet hier en daar een regering een letterlijke of figuurlijke duit in het zakje?

Wenen Westbahnhof, kunstenaar Flor Kent

Opiniestuk gepubliceerd in De Standaard, 25 januari 2024