Vrouwenonderdrukking

Waarom mogen vrouwen zo weinig volgens sommige godsdiensten, zoals de Islam. Kunnen we deze beperking wel wettelijk toelaten, zonder respect voor de godsdiensten te verliezen? Waar komt deze onderdrukking toch vandaan? (vraag van 28-jarige man op www.ikhebeenvraag.be , mei 2010) 

Vrouwen werden en worden in veel culturen kort gehouden, rechten onthouden en vaak door mannen onderdrukt, omdat het 'sterke geslacht' doorgaans meer lichaamskracht, meer fysieke macht heeft en daardoor meer politieke macht kunnen veroveren, meer zeggenschap over anderen, over fysiek minder machtigen kunnen afdwingen. Zonder politieke stelsels (zoals democratie) die dit sociaal bijsturen, rechten voor vrouwen activeren en garanderen, zijn vrouwen in de 'natuurtoestand' van de mensheid vaak ook benadeeld door het feit dat ze (hoog)zwanger kunnen worden, dan korte of langere tijd min of meer uitgeschakeld zijn in de strijd om macht, bezit en betaalde arbeid, omdat ze doorgaans voor het grootste deel opdraaien voor voeding, onderhoud en opvoeding van hun kinderen. 

In het Westen kwam hier pas goed verandering in toen de algemene sociaaleconomische toestand verbeterde en ook dankzij de daar deels mee samenhangende omslag in het denken en strijd voor algemene mensenrechten (dankzij onder meer de filosofische verlichting, de secularisatie, de verstedelijking...). Rechten voor iedereen, ook voor (fysiek zwakke) vrouwen, kinderen, zieken, mentaal gehandicapten... Die strijd en die verbetering, ook voor vrouwen, is in het Westen van relatief recente datum (denk bijvoorbeeld aan het nog niet zo oude algemene stemrecht) en is nog lang niet volledig uitgestreden. 

Toestanden zoals we die nu zien in minder geïndustrialiseerde, minder geseculariseerde landen, waar mannelijke geestelijken en politici nog de scepter zwaaien, en waar feminisme uit den boze is, waren ook hier te lande niet zo heel lang geleden schering en inslag. Het celibaat van de katholieke kerk is daar nog een opvallend rudiment van. Dat celibaat was er overigens niet van den beginne en was ook niet altijd onomstreden. Het werd pas in de 4de eeuw van onze tijdrekening ingesteld. Dat had met allerhande factoren te maken (factoren die in de loop der tijd van belang verschilden). Je als priester volledig kunnen wijden aan je religieuze roeping en opdracht, wegens (in theorie) niet afgeleid, niet in beslag genomen door echtgenote of andere vrouwen. Hierdoor ook grotere afhankelijkheid van geestelijken hoger op de hiërarchische ladder, dus meer gezag en macht voor hen. En, last but not least, vrouwvijandigheid. 

Vrouwvijandigheid kan vele oorzaken hebben en nu begeven we ons op het soms wat glibberige, speculatieve pad van de psychologie. Maar een aantal zaken liggen toch voor de hand. Vaak wordt wat of wie zeer begerenswaardig is en/of zeer begeerd wordt, maar niet altijd verkregen kan worden, behalve geprezen ook geminacht, ja vernederd. De stereotiepe Don Juan verleidt vrouwen om ze te laten vallen. Sommige mannen en godsdiensten zijn meer dan bevreesd voor de psychische, erotische en intelligente macht die vrouwen over hen zouden kunnen uitoefenen. 

Vrouwen van andere godsdiensten (godsdiensten die in onze ogen al dan niet terecht vrouwonvriendelijk lijken) die in het Westen wonen, hebben in principe dezelfde politieke rechten als alle westerlingen en kunnen daar in theorie een beroep op doen. Of die voor ons ondertussen vanzelfsprekende rechten ook door ons, door onze politici, afgedwongen tot opgelegd moeten worden, is nog een andere en zeer complexe discussie.