Over leven | als tijdverdrijf

Dat mensen die door opeenvolgende lockdowns hun inkomen, bedrijf en toekomst zien teloorgaan in opstand komen, valt licht te begrijpen. Dat veel anderen er genoeg van hebben, denken dat alleen anderen ziek worden, minimale gezondheid- en veiligheidsmaatregelen aan hun laars lappen – dat lijkt heel wat minder aannemelijk.

Goed, we zijn een deel van ons alledaagse leven tijdelijk kwijt, hebben enkele ingeroeste gewoontes en stukjes vrijheid moeten inleveren. Maar wat er echt toe doet, is voor de meesten onder ons gebleven: geliefden en vrienden zijn niet in rook opgegaan, je kunt ze nog steeds op een minder gewone manier ont-moeten en wie klaagt is hoe dan ook in leven.

Tegenspoed even afzetten tegen ellende kan helpen. Denk aan de verschrikkingen van veel dodelijker epidemieën in verleden (pest, Spaanse griep) en heden (ebola). Of de ontelbaren die in achterop gezette werelden alleen kunnen dromen van wat wij vanzelfsprekend vinden. Denk ook aan de vluchtelingen die we met geweld naar mensonterende landen en opsluitingsoorden laten terugsturen, niet in staat als we zijn om een deeltje van onze welvaart op te geven voor enig welzijn voor vreemdelingen. Ondertussen hebben de rijke landen alle in productie zijnde vaccins opgekocht. Bij humanitaire afspraak gaat slechts een schamel percentage naar derdewereldlanden: 10% voor zowat 80% van de wereldbevolking. Landen waarin vaccins op mensen werden getest, Zuid-Afrika bijvoorbeeld, maar geen derdewereldland meer zijn, vallen uit de boot omdat ze niet tegen ons op kunnen (bieden).

Steeds meer westerlingen voelen, denken en zeggen op hun tandvlees te zitten. Psychische problemen, huishoudelijk geweld, eetstoornissen en zelfdodingen nemen zienderogen toe. De zelfmoordlijn - jezelf doden is maar moord voor wie leven als godgegeven beschouwt - speelt erop in met spandoeken in een voetbalstadion met daarop de aan wegens Covid afwezige supporters gerichte boodschap dat ze altijd mogen bellen. Of hoe iemand op gedachten brengen.

     FC Antwerp, 12.12.2020 (bron: VRT)

Wat is er zo wezenlijk, zo welzijnsbedreigend? Dat wat niet meer mag: consumeren, café- en restaurantbezoek, massaal winkelen en supporteren, samenscholen (behalve op school), feestjes en festivals bouwen, museumbezoek, vuurwerk afsteken, kermissen en kerstmissen, iedereen knuffelen. Sommige mensen missen zaken die ze voor de pandemie niet kenden of waarvoor ze geen enkele interesse hadden. Al te velen lijken zich eerder beroofd dan bedreigd te voelen.

Studenten klagen dat ze alleen mogen studeren. Even gedachteloos gaan anderen op vakantie: skiën in de herfst, Canarische Eilanden met de kerst. Om dit toerisme ruim baan te geven worden onder druk van de plaatselijke bevolking Afrikaanse vluchtelingen die op die eilanden in luxueuze vakantieverblijven werden ondergebracht inderhaast getransfereerd naar tentenkampen, in afwachting dat van hun uitzetting eens ‘corona’ dat terug toelaat. Leven is als overleven, niet als tijdverdrijf.

 

     stills uit Nieuwsuur (NOS, 11.12.2020        https://nos.nl/nieuwsuur/video/2360267-nieuwe-migrantenstroom-ontwricht-canarische-eilanden.html)

Teruggeworpen op zichzelf reageren nogal wat westerlingen eerder onbeholpen. Het individu kan zichzelf niet aan. Juist is dat elk individu bij tijd en wijle, waar en wanneer nodig, opzijgezet moet worden om te realiseren wat slechts met vereende krachten kan. Zelfrelativering kan heilzaam zijn.

Waarom ervaren sommigen een levenswijze waarop (tijdelijk) iets ingeleverd moet worden als saai of zinloos? Legt dit bestaansleegheid bloot? Waarom kunnen we niet met zijn allen terugvallen op, genoegen nemen met, het vele waardevolle dat schuilgaat achter de (even) weggevallen luxe? Denken en voelen, partner en kind, verwachting en hoop?

De leegte is een oppervlakteverschijnsel. De wanhoop van te velen zegt minder over mensen dan wel over de neoliberale maatschappij waarin ze leven, een op zichzelf betrokken samenleving waarin welvaart en consumptie al te veel welzijn verstikken.

De na de Verlichting als grenzeloos en maakbaar gedachte samenleving en mens zijn wel degelijk begrensd. De klimaatverandering had dit al meer dan duidelijk gemaakt, maar ook die zorg lijkt nu verdrongen door wat ons hier en nu bezighoudt, ja ketent.

 

Wie iets wil lezen over de gevolgen van Covid-19 voor het armste en grootste deel van de wereld kan bij deze column van Nicholas Kristof terecht, vast columnist van de NY Times: 'Stervende kinderen schreien niet' https://www.nytimes.com/2021/01/02/opinion/sunday/2020-worst-year-famine.html?campaign_id=45&emc=edit_nk_20210102&instance_id=25593&nl=nicholas-kristof&regi_id=73176423&segment_id=48235&te=1&user_id=54f27e58b0059a613f7753277782f397

 

Gepubliceerd in De Wereldmorgen op 17.12.20 en 's anderendaags op het Salon van Sisyphus

De Standaard had eens te meer geen interesse voor een afwijkende mening. Of hoe het denken aan de mediabron gecensureerd wordt