Wiens schuld? | Gebundelde kritiek op Goldhagens 'Hitlers gewillige beulen'
De uitgevers die Daniel Goldhagens Hitlers gewillige beulen in het Nederlands hebben uitgebracht, brengen nu ook een bundeling van reacties erop. Aldus komen enkele waardevolle commentaren, verschenen in gespecialiseerde (buitenlandse) tijdschriften, binnen het bereik van het grote publiek. Dat kan nu kennis maken met de doorgaans vernietigende kritiek van gevestigde holocaustonderzoekers. Die van Dieter Pohl, Raul Hilberg, Chris Lorenz, Omer Bartov en Christopher Browning zijn aanbevolen lectuur, ook al omdat ze iets bijbrengen over wat geschiedschrijving wel is.
In zo goed als alle bijdragen werd gesnoeid. Zo viel b.v. het scherpe nawoord van Browning weg waarin hij aanstipt dat "Goldhagens benadering een griezelig spiegelbeeld is van hoe antisemieten over joden plegen te schrijven". Ik hoop dat andere auteurs meer inspraak hebben gehad dan ikzelf in wat werd gepubliceerd.
Verscheidene auteurs stellen het wetenschappelijk karakter van Goldhagens analyse in vraag. Twee felle reacties in deze zin werden weggelaten. Die van Finkelstein wordt alleen achterin even vermeld, die van Ruth Birn komt ter sprake in een redactioneel woord vooraf. De samenstellers wilden haar stuk graag opnemen maar... Goldhagen bleek daar onoverkomelijke bezwaren tegen te hebben. De uitgever van deze Nederlandstalige bundel zwichtte voor de druk van Goldhagen. Daarenboven werd meer dan één tiende van het boek ingeruimd voor Goldhagens onverkorte repliek op alle kritiek, en de uitgeverij verving Birns artikel door een bijdrage waarin Goldhagens stelling wordt verdedigd. Haar artikel wordt in de bibliografie achterin doodgezwegen, Goldhagens repliek op haar wordt duidelijk vermeld. Hoogst merkwaardige praktijken! Eind vorig jaar deed in de Duitse pers het gerucht de ronde dat Goldhagen van plan was een proces wegens smaad aan te spannen tegen Birn. Op Internet werd daarover fel gediscussieerd door wetenschappers en andere belangstellenden. Birns bespreking is zeer scherp maar in de VS zeker niet ongebruikelijk. Mocht Goldhagen doorzetten dan zouden kritische recensies wel eens bijna onmogelijk kunnen worden. Aanvankelijk schonk ik aan dit alles niet veel aandacht, eigenlijk kon ik er niet goed bij dat een wetenschapper zich zo zou verlagen. Maar de censuur die hij uitoefende op dit voor het Nederlandse taalgebied bestemde boek doet me nu toch het ergste vrezen.
