Handicap: van positieve naar negatieve discriminatie

Mijn zoon van 10 jaar vroeg mij waar de term handicap vandaan komt en wat hij juist betekent ? Hoe de verschillende handicaps indelen? (vraag van 41-jarige man op www.ikhebeenvraag.be) 

Ik kan alleen op het eerste deel van uw vraag antwoorden, maar dat is toch al iets. 'Handicap' is afgeleid van hand in cap (hand in muts). Een verwijzing naar een gebruik waarbij twee mensen/partijen die iets van ongelijke waarde wilden ruilen een derde persoon als bemiddelaar aanstelden. Die derde persoon kreeg een afgesproken bedrag in bewaring (hij stopte het in zijn pet of hoed) tot de ruilende partijen het eens geworden waren over het op te leggen bedrag. Dan kwamen hand en geld uit de pet. 

Interessant is dat 'handicap' aanvankelijk verwees naar de last die werd meegegeven aan iemand die (bij een wedstrijd) sterker, sneller etc... was. Bij paardwedrennen bijvoorbeeld werd een bijkomende last (zandzakjes) meegegeven aan sterkere, jongere paarden. Het begrip 'handicap' werd in de 19de eeuw in deze betekenis gebruikt: een last die iemand die beter af was, moest dragen om de persoon die om een of andere reden minder goed af was niet te benadelen. We zien dus hoe het begrip van een positieve discriminatiemaatregel is verschoven naar een benaming voor wat de benadeelde persoon benadeelt. 

Wat de indeling van handicaps betreft toch nog even dit (zonder dat ik hierin gespecialiseerd ben): er zijn in de loop der tijden veel indelingen geweest voor fysieke en mentale handicaps. De meeste dateren uit de negentiende eeuw. Maar dan heb ik het over medische en psychiatrische classificaties. Daarnaast bestaan er natuurlijk ook indelingen (percentages, ernst etc...) die gemaakt worden door de Staat en zijn instellingen met het oog op hulp en steun. 

(mei 2008)